سازمان همکاری شانگهای نمادی از زنجیره همگرایی منطقه‌ای در آسیا به شمار می‌رود که به‌واسطه موقعیت اقتصادی و یا اجتماعی کشورهای عضو و همچنین پوشش جغرافیایی این گروه در سطح جهان قابل توجه است.از سویی تفاوت‌های عدیده در زیرساخت‌های اقتصادی کشورهای عضو و سطح درآمدی آن‌ها بررسی شاخص تاب‌آوری در گروه شانگهای بسیار حائز اهمیت است.در واقع شاخص تاب‌آوری به دنبال ارزیابی قابلیت سازگاری اقتصادی یک کشور و یا گروهی از کشورها در مقابل شوک‌های ایجادشده و نهایتاً پتانسیل بازگشت به سطح تعادلی مطلوب است،لذا بررسی سطح تاب‌آوری در گروه شانگهای می‌تواند دورنما و آینده این سازمان را با وضوح بیشتری نشان دهد.در این پژوهش از روش اقتصادسنجی پانل فضایی در دوره زمانی 2019-2013 استفاده شده است.لذا دو معادله بررسی و مدل SEM با روش اثرات تصادفی پذیرفته شده است و نتایج نشان می‌دهد که متغیرهای حجم تجارت و نوآوری بر سرانه تولید ناخالص داخلی، تأثیر مثبت و معناداری دارند.

در سال 1988 پروفسور انسلین، برای نخستین بار تصویر جامعی از واقعیت های اقتصاد سنجی فضایی را در کتاب خود تحت عنوان "اقتصادسنجی فضایی، روش ها و مدل ها" ارایه نمود. تکنیک مطرح شده در این کتاب در ادامه ارایه روش های کمی و مقداری برای مطالعات مختلف اقتصادی بود. منتها این تکنیک مدعی بود که دارای قابلیت و کاربرد بهتری نسبت به اقتصادسنجی مرسوم در مطالعات منطقه ای و مکانی است و قادر است زمانی که محقق با داده ها و مشاهدات مکانی و منطقه ای مانند مطالعات بازرگانی، تجاری، جمعیت شناسی و … روبروست جایگزین مدل ها و روش های اقتصادسنجی مرسوم شود. به طوری که در مطالعات و تحقیقات صورت گرفته در چند سال اخیر از طرف اندیشمندان علوم منطقه ای این عوامل مورد توجه جدی قرار دارد و عموما به طور مستقیم یا غیرمستقیم از روش های اقتصادسنجی فضایی بهره برده اند. در این مقاله سعی بر آن است که به معرفی مفهوم و موضوع اقتصادسنجی فضایی پرداخته و سپس ضمن ارایه مدل های کاربردی این تکنیک به توانایی ها و قابلیت های آن نسبت به اقتصاد سنجی مرسوم بپردازیم. مطالبی مانند وابستگی فضایی، ناهمسانی فضایی، چگونگی تعیین مجاورت در اقتصادسنجی فضایی، تعیین موقعیت فضایی، وقفه های فضایی، مدل های خودرگرسیونی و مدل های مختلط رگرسیون - خودرگرسیونی فضایی از موارد اصلی مورد بحث در این مقاله است. یقینا موضوع اقتصادسنجی فضایی و مدل های مختلف آن در این نوشتار نمی گنجد و این تلاش درآمدی بر اقتصادسنجی فضایی خواهد بود.

هدف این مطالعه بررسی عوامل موثر بر فقر و تعیین نقشه فقر در مناطق شهری استان فارس با استفاده از رهیافت اقتصادسنجی فضایی است. اطلاعات مورد استفاده در این مطالعه شامل 320 خانوار شهری شرکت کننده در طرح آمارگیری هزینه و درآمد از خانوارهای 22 شهرستان استان فارس در سال 1384 است. آماره I موران برای فقر -0.2125 به دست آمد، که بیانگر خودهم بستگی فضایی منفی است. نمودار پراکنش موران نشان داد که بیشتر شهرستان ها و همسایگان آنها در زیرگروه هایی با فقر بالا - پایین و پایین - بالا قرار دارد. نتایج برآورد روش هایOLS ، وقفه فضایی و خطای فضایی نشان داد که متغیرهای میانگین اندازه خانوار، جنسیت سرپرست خانوار، درصد خانوارهای دارای مسکن، و نوع شغل در سطح کمتر از 1% در شناسایی افراد تنگ دست اهمیت آماری دارد، اما کاربرد هر دو روش وقفه و خطای فضایی، نتایج مناسب تری نسبت به روش OLS نشان داد.

نرخ بیکاری در شهرستان های استان مازندران تفاوت های گسترده ای را نشان می دهد. در این استان، علاوه بر بیکاری، تفاوت نرخ بیکاری مناطق نیز قابل توجه است. بر اساس داده های رسمی کشور، نرخ بیکاری استان مازندران در سال 1385، در حدود 10.85 درصد بوده در صورتی که تفاوت های بسیار زیادی بین مناطق آن وجود داشته است. به طور مثال، در این سال، نرخ بیکاری شهرستان جویبار 6.5 درصد و شهرستان سوادکوه 20.6 درصد بوده است.بنابراین، در این پژوهش تلاش می کنیم تا به بررسی نرخ بیکاری در فضایی جغرافیایی پرداخته و با استفاده از مدل های اقتصادسنجی فضایی که در مورد خودهمبستگی فضایی کاربرد دارند، ساختار فضایی تفاوت های بیکاری منطقه ای در 16 شهرستان استان مازندران را بررسی کنیم. بر اساس یافته های این پژوهش، در بازار کار استان مازندران در سال های 1375 و 1385، پدیده خودهمبستگی فضایی مثبت بین متغیرها وجود داشته است.این که مناطق با بیکاری بالا و یا پایین خوشه هایی را در فضا تشکیل می دهند نشان دهنده وجود خودهمبستگی فضایی میان مناطق است. همچنین، در این پژوهش، با استفاده از مدل های فضایی به بررسی اثر شوک هر شهرستان روی شهرستان های دیگر پرداخته و اثر سرریز آن را به دست می آوریم.

سرمایه اجتماعی یکی از مفاهیمی است که در چند سال اخیر مورد توجه اقتصاددانان قرار گرفته و مطالعات گسترده ای در باب نحوه اثرگذاری آن بر روی اقتصاد صورت گرفته است. مفهوم سرمایه اجتماعی یک مفهوم گسترده است که از مولفه های مختلفی مانند اعتماد، هنجارها و غیره تشکیل شده است که به منظور بررسی دقیق تر سرمایه اجتماعی بر روی اقتصاد باید هریک از این مولفه ها را به صورت جداگانه بررسی کرد. به این منظور در مقاله حاضر به بررسی اثر اعتماد بر روی رشد اقتصادی که یکی از اصلی ترین مولفه های سرمایه اجتماعی می باشد، پرداخته می شود. ما در این مقاله با مروری کوتاه بر مفهوم اعتماد و نحوه اثرگذاری آن بر رشد اقتصادی به یک مدل تعمیم یافته رشد دربردارنده اعتماد اشاره می کنیم. سپس با استفاده از اطلاعات پیمایش های دفتر طرح ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مرکز آمار ایران و بانک مرکزی و براساس مدل های رشد اقتصادی تاثیر اعتماد بر رشد 28 استان کشور طی دوره 82-1379 مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله برای تخمین مدل از روش اقتصاد سنجی فضایی و نرم افزار مت لب کمک گرفته شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که با ورود متغیر پرونده های مختومه چک بلامحل که شاخصی برای بیان کاهش اعتماد به افراد جامعه به خصوص کاهش اعتماد در تعاملات اقتصادی در نظر گرفته می شود، قدرت توضیح دهندگی مدل به میزان 0.04 درصد افزایش می یابد و نتیجه گرفته می شود که این متغیر دارای تاثیر منفی و معنی داری بر روی رشد اقتصادی می باشد؛ به این ترتیب که با ثابت بودن سایر شرایط افزایش یک واحد در این متغیر رشد اقتصادی به میزان 0.11 درصد کاهش می یابد که بیان کننده اثر مثبت اعتماد بر روی رشد اقتصادی می باشد.

هدف هدف از این مطالعه بررسی اثرات مستقیم و سرریزی توسعه مالی بر رشد اقتصادی در مناطق مختلف اقتصاد ایران است. روش برای جمع آوری اطلاعات مربوط به تحقیق از روش اسنادی و یا کتابخانه ای استفاده شده که داده های 30 استان کشور در دوره زمانی 1394-1390 جمع آوری شده است و با استفاده از روش اقتصاد سنجی پانل فضایی به تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده پرداخته می شود. یافته ها: نتایج حاصل از تخمین مدل نشان می دهد که توسعه مالی اثر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی مناطق داشته است ولی اثرات سرریزی بر رشد مناطق و استان های هم جوار ندارند. همچنین سرمایه گذاری مستقیم خارجی و سرانه جاده هم دارای اثر مثبت مستقیم و هم دارای اثر سرریزی مثبت بر رشد مناطق دارد. نتیجه گیری: براساس نتایج حاصل از پژوهش، توسعه مالی تاثیر مثبت و معنی داری بر رشد منطقه ای استان های ایران دارد.

استان های ایران در چند دهه گذشته فشارهای تورمی بالایی را تجربه کرده اند. این مقاله پویایی های تورم با لحاظ اثرات فضایی بین استان های ایران با استفاده از منحنی فیلیپس نیوکینزین هیبریدی طی دوره 1392-1380 را مدل سازی می کند. نتایج تحقیق نشان می دهد، منحنی فیلیپس نیوکینزی برای بررسی پویایی های تورم استان های ایران مناسب است. همچنین استا ن های مربوط در تعدیل قیمت ها یشان به ترکیبی از قواعد آینده نگر و گذشته نگر توجه می کنند و اینکه رفتارهای آینده نگر اثر قوی تری بر نرخ تورم دوره جاری خواهند داشت. در هر استان شکاف تولید به عنوان نماینده متغیر های واقعی بر نرخ تورم دوره جاری اش دارای تأثیرمثبت است و در نهایت، اینکه با توجه به معنا داری خود همبستگی فضایی بین استا ن ها ی ایرانمتغیرهای شکاف تولید، نرخ های تورم انتظاری و باوقفه در استان های مجاور همگی بر تورم دوره جاری استان همسایه اثر منفی دارد.

گاهی در اقتصادسنجی مشاهدات مورد مطالعه مستقل نیستند و وابستگی آن ها ناشی از موقعیت قرار گرفتن مشاهدات در فضای مورد مطالعه است. برای تحلیل این نوع از داده ها از مدل های رگرسیونی فضایی استفاده می شود. به دلیل وجود تعداد زیاد پارامتر در این مدل ها، برای به دست آوردن برآوردهای ماکسیمم درستنمایی از الگوریتم های تکرار شونده استفاده می شود که با مشکل پیچیدگی محاسبات مواجه است. علاوه بر این در مطالعات اقتصادی تعداد داده ها زیاد است که استفاده از رهیافت بیزی مفید به نظر می رسد. هدف استفاده از رهیافت های بیزی و ماکسیمم درستنمایی برای برآورد پارامترهای سه مدل معروف اقتصادسنجی فضایی و مقایسه عملکرد این دو رهیافت و مقایسه کارایی سه مدل و در نهایت پیاده سازی مدل ها و روش ها برروی دو مجموعه داده است. در هر دو مجموعه داده مشاهده می شود که نتایج رهیافت بیزی نسبت به رهیافت درستنمایی از دقت بهتری برخوردار است.

با توجه به فواید توسعه گردشگری، استان های مختلف کشور در جذب گردشگر با یکدیگر رقابت می کنند، این در حالی است که وجود اثرات سرریز فضایی، امکان افزایش گردشگر در یک استان ناشی از توسعه گردشگری در استان های مجاور را مطرح می نماید. بر این اساس در این مطالعه در کنار عوامل انگیزشی رقابت استان ها برای جذب گردشگر، وجود اثرات سرریز فضایی گردشگری در بین استان های کشور مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور انجام این بررسی پس از آزمون وجود اثر فضایی، الگوی اقتصادسنجی در چارچوب داده های تابلویی پویایی فضایی توسط تخمین زن دوربین فضایی برآورد گردید. براساس نتایج به دست آمده، بهبود حمل و نقل و گسترش راه های مواصلاتی استان ها که موجب دسترسی گردشگران هر استان به استان های مجاور می شود، دارای اثرات سرریز فضایی مثبت بوده و موجب افزایش تعداد گردشگران استان های مجاور می شود، در حالی که تعداد مراکز فرهنگی، تعداد پزشکان متخصص و همچنین ارتقای شاخص فناوری و اطلاعات، از عوامل انگیزشی رقابت بوده و ضمن افزایش تعداد گردشگران هر استان، جذب گردشگر را در استان های مجاور کاهش می دهد. در نهایت براساس نتایج به دست آمده علی رغم اینکه استان ها در رقابت با یکدیگر به دنبال جذب گردشگر بیشتر هستند اما تعداد گردشگران ورودی هر استان، تاثیر مثبت و معنی دار بر تعداد گردشگران ورودی استان های مجاور دارد.